Y pethau sylfaenol i gofio
Un o nodweddion pwysicaf ysgrifennu academaidd yw cydnabod llyfrau, erthyglau cyfnodolion a ffynonellau gwybodaeth eraill rydych wedi’u defnyddio yn eich gwaith, fel arfer drwy gyfeirio atynt yn eich aseiniad a rhestru pob un ar y diwedd mewn rhestr gyfeirio. Yn aml iawn, fe gewch farciau am wneud hyn yn gywir felly mae’n sgil sy’n werth ei dysgu cyn gynted ag y gallwch.
Os na fyddwch yn cydnabod eich ffynonellau mae’n bosib y byddwch yn cyflwyno syniadau neu ddyfyniadau rhywun arall fel eich rhai chi eich hun. Llên-ladrad yw hynny; nid yw’r Brifysgol yn caniatáu hyn a gall y canlyniadau fod yn ddifrifol.
Cysylltwch â Simone sia1@aber.ac.uk / llyfrgellwyr@aber.ac.uk eich Llyfrgellydd Pwnc os oes angen rhagor o gyngor neu gymorth.
Archebwch apwyntiad gloywi APA 7fed Addysg Gofal Iechyd yma. Os nad wyf ar gael, cliciwch yma i wneud apwyntiad gydag aelod arall o dîm y llyfrgell
APA 7fed argraffiad apastyle.apa.org/
Mae hwn yn ddull sy'n defnyddio fformat awdur-dyddiad ar gyfer cydnabyddiaethau yn y testun ac yna'n rhestru manylion llawn y ffynhonnell yn nhrefn yr wyddor yn y rhestr gyfeirnodi.
Enghreifftiau o gydnabyddiaethau yn-y-testun:
Os ydych chi’n rhoi cydnabyddiaeth am ddyfyniad uniongyrchol, gwnewch yn siŵr eich bod yn nodi rhif y dudalen ar ôl y flwyddyn: (Adams, 2019, t. 42).
Os ydych yn rhoi cydnabyddiaeth i lyfr neu erthygl sydd â sawl awdur, dilynwch y rheolau hyn:
2 awdur: rhowch gydnabyddiaeth i'r ddau ohonynt bob amser (Polit a Beck, 2017)
3-20 awdur: Nodwch gyfenw'r awdur cyntaf ac yna et al (Perry et al., 2020)
Sylwch ar y gwahaniaeth rhwng dyfyniad naratif a dyfyniad rhwng cromfachau.
Yn ôl Chambers a Ryder (2018) tosturi yw ….
…mae tosturi yn agwedd allweddol ar ofal nyrsio (Chambers & Ryder, 2018).
Enghreifft dalfyriad:
Cydnabyddiaeth gyntaf: Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth (CNB, 2018)...neu...(Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth [CNB], 2018).
Cydnabyddiaeth ddilynol: CNB (2018)...neu...(CNB, 2018).
Gweler y tabiau canlynol i gael cyngor ynglŷn â chreu rhestr gyfeirnodi.
Dyfyniadau (enghraifft diffiniad)
Mae'r APA yn cynghori y dylid osgoi defnyddio dyfyniadau uniongyrchol yn ormodol.
Os ydych chi’n rhoi cydnabyddiaeth am ddyfyniad uniongyrchol, gwnewch yn siŵr eich bod yn nodi rhif y dudalen ar ôl y flwyddyn: (Adams, 2019, t. 42).
Un enghraifft o bryd i ddefnyddio dyfyniad, yn hytrach nag aralleirio, yw pan fyddwch chi'n atgynhyrchu diffiniad union.
Enghraifft 1
Dyfyniad
“Admission is the formal acceptance of a patient into a service” (National Health Service, 2019, t.8).
Cyfeirnod
National Health Service. (2019). Admission, transfer, and discharge policy for inpatient services. https://www.dtgp.cpft.nhs.uk/FileHandler.ashx?id=794
Pan fo’r awdur a'r cyhoeddwr yr un fath, dylech hepgor enw'r cyhoeddwr er mwyn osgoi ailadrodd.
Enghraifft 2
Dyfyniad
“The act or process of allowing someone to enter a hospital as a patient, because they need medical care” (Cambridge University Press, n.d.).
Cyfeirnod
Cambridge University Press. (n.d.). Hospital Admission. Yn Cambridge dictionary. Cyrchwyd Chwefror 22, 2024 o https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/hospital-admission
Pan fydd gwaith cyfeirnod ar-lein yn cael ei ddiweddaru'n barhaus ac nad yw'n cael ei archifo, dylech ddefnyddio "dim dyddiad" a chynnwys y dyddiad y cawsoch y wybodaeth. Nid yw'r rhan fwyaf o gyfeiriadau yn cynnwys dyddiad cyrchwyd.
Creu'r rhestr gyfeirnodi:
Wrth gyfeirnodi llyfr dilynwch y drefn hon:
• Awduron, cyfenw ac yna blaenlythrennau
• Blwyddyn cyhoeddi, mewn cromfachau
• Teitl, mewn print italig
• Argraffiad y llyfr (os nad yr argraffiad cyntaf)
• Cyhoeddwr
Enghraifftiau: Llyfr
Rhestr Gyfeirnodi:
Barber, P., & Robertson, D. (2020). Essentials of pharmacology for nurses (4ydd arg.). Open University Press.
Jasper, M. (2013). Beginning reflective practice (2il arg.). Cengage Learning.
Wrth gyfeirnodi e-lyfr dilynwch y drefn hon:
*Os yw'r e-lyfr yn dod o gronfa ddata ymchwil academaidd ac nad oes ganddo DOI nac URL sefydlog, does dim angen unrhyw beth yn y cyfeirnod ar ôl enw'r cyhoeddwr. Peidiwch â chynnwys enw'r gronfa ddata yn y cyfeirnod. Yr un yw'r cyfeirnod yn yr achos hwn ag ar gyfer llyfr print.
Enghraifftiau: e-lyfr
Loschiavo, J. (2015). Fast Facts for the School Nurse: School Nursing in a Nutshell (2il arg.). Springer. https://doi.org/10.1891/9780826128775
Cottrell, S. (2019). The study skills handbook (5ed arg.). Red Globe Press.
Wrth gyfeirnodi pennod o lyfr wedi'u olygu dilynwch y drefn hon:
• Awdur y bennod, cyfenw yn gyntaf ac yna llythrennau cyntaf.
• Blwyddyn cyhoeddi
• Teitl y bennod
• Yn + awduron y llyfr cyfan (Goln.)
• Teitl y llyfr
• Tudalennau'r bennod
• Cyhoeddwr
Enghraifftiau: pennod o lyfr
Grayer, J., Baxter, J., Blackburn, L., Cooper, J., Curtis, E., Dvorjez, L., Finn, L., Gaynor, D., Henderson, B., Jagger, C., Keating, L., Leigh-Doyle, J., Lister, S., Mathiah, R., & Mohanmmed, A. (2021). Communication, psychological wellbeing and safeguarding. Yn S. E. Lister, J. Hofland & H. Grafton (Goln.), The Royal Marsden manual of clinical nursing procedures (10fed arg., tt. 133-204). Wiley-Blackwell.
Smyth, M. J., & Filipkowski, B.K. (2010). Coping with stress. Yn D. French, K. Vadhara, A.A. Kaptein, & J. Weinman (Goln.), Health Psychology (tt. 271-283). Blackwell Publishing.
*Wrth gynnwys hyn fel cydnabyddiaeth o fewn y testun, byddech yn cyfeirio at awduron y bennod yn unig, ac nid y golygyddion. Er enghraifft: dywed Smyth a Filipkowski (2010) fod… neu..(Smyth a Filipkowski, 2010).
Wrth gyfeirnodi erthygl dilynwch y drefn hon:
• Awduron, cyfenwau ac yna blaenlythrennau.
• Blwyddyn cyhoeddi, mewn cromfachau.
• Teitl yr erthygl.
• Teitl y cyfnodolyn, mewn print italig.
• Cyfrol y cyfnodolyn, mewn print italig.
• Rhifyn y cyfnodolyn, mewn cromfachau.
• Ystod tudalennau'r erthygl.
• DOI yr erthygl, os yw ar gael.
Enghraifftiau: Erthygl mewn cyfnodolyn
Edwards, A. A., Steacy, L. M., Siegelman, N., Rigobon, V. M., Kearns, D. M., Rueckl, J. G., & Compton, D. L. (2022). Unpacking the unique relationship between set for variability and word reading development: Examining word- and child-level predictors of performance. Journal of Educational Psychology, 114(6), 1242–1256. https://doi.org/10.1037/edu0000696
Jones, A., Rahman, R.J., & O, J.A. (2019). Crisis in the Countryside - Barriers to Nurse Recruitment and Retention in Rural Areas of High-Income Countries: A Qualitative Meta-Analysis. Journal of rural studies, 72, 153–163. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2019.10.007
Wrth gyfeirnodi gwe-ddalen dilynwch y drefn hon:
• Cyfenw'r awdur ac yna blaenlythrennau NEU enw'r sefydliad. Teitl y we-ddalen os nad oes awdur.
• Blwyddyn cyhoeddi (mewn cromfachau).
• Teitl.
• URL.
Enghraifft: gwe-ddalen
World Health Organisation (WHO). (2019). WHO updates global guidance on medicines and diagnostic tests to address health challenges, prioritise highly effective therapeutics, and improve affordable access. https://www.who.int/news/item/09-07-2019-who-updates-global-guidance-on-medicines-and-diagnostic-tests-to-address-health-challenges-prioritize-highly-effective-therapeutics-and-improve-affordable-access
Gall dogfen ar y we gynnwys adroddiadau llywodraeth neu ddogfennau polisi.
• Awduron, yn cynnwys blaenlythrennau.
• Blwyddyn cyhoeddi, mewn cromfachau.
• Teitl, mewn print italig.
• URL
Enghraifftiau:
Bwrdd Iechyd Addysgu Powys. (2017). Strategaeth Iechyd a Gofal Powys: Gweledigaeth hyd at 2027 a thu hwnt. https://biap.gig.cymru/amdanom-ni/dogfennau-allweddol/strategaethau-a-chynlluniau/cyd-strategaeth-iechyd-a-gofal-ar-gyfer-powys-2017-2027-fersiwn-gryno/
Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth. (2018). Y Cod: Safonau ymarfer proffesiynol ac ymddygiad ar gyfer nyrsys, bydwragedd a chymdeithion nyrsio. https://www.nmc.org.uk/globalassets/sitedocuments/nmc-publications/nmc-code-welsh.pdf
Llywodraeth Cymru. (2018).Yn Gryno – Cymru Iachach: ein Cynllun Iechyd a Gofal Cymdeithasol. https://www.llyw.cymru/sites/default/files/publications/2019-04/cymru-iachach-ein-cynllun-iechyd-a-gofal-cymdeithasol.pdf
Llywodraeth Cymru. (2022). Y datganiad ansawdd ar gyfer gofal lliniarol a gofal diwedd oes. https://www.llyw.cymru/sites/default/files/pdf-versions/2022/10/5/1665149567/y-datganiad-ansawdd-ar-gyfer-gofal-lliniarol-gofal-diwedd-oes.pdf
Enghraifftiau:
Deddfau/Mesurau/Ystatudau
Yn y testun
(Mesur Iechyd Meddwl (Cymru), 2010) neu Mesur Iechyd Meddwl (Cymru), (2010)
Rhestr gyfeirio
Mesur Iechyd Meddwl (Cymru) 2010. https://www.legislation.gov.uk/cy/mwa/2010/7/contents/welsh
---
Yn y testun
(Deddf Plant, 1989) neu Deddf Plant (1989)
Rhestr gyfeirio
Deddf Plant 1989, c. 41. https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1989/41
---
Y Goruchaf Lys
Yn y testun
(Montgomery v. Lanarkshire Health Board, 2015) neu Montgomery v. Lanarkshire Health Board (2015)
Rhestr gyfeirio
Montgomery v. Lanarkshire Health Board, UKSC 11 (2015). https://www.supremecourt.uk/cases/docs/uksc-2013-0136-judgment.pdf
Cofiwch ysgrifennu ‘Y Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth’ yn llawn y tro cyntaf y mae'n ymddangos yn eich aseiniad.
Cydnabyddiaeth gyntaf: Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth (CNB, 2018) neu (Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth [CNB], 2018).
Cydnabyddiaeth ddilynol: CNB (2018) neu (CNB, 2018).
Byddai'n ymddangos unwaith yn eich rhestr o gyfeiriadau:
Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth. (2018). Y Cod: Safonau ymarfer proffesiynol ac ymddygiad ar gyfer nyrsys, bydwragedd a chymdeithion nyrsio. https://www.nmc.org.uk/globalassets/sitedocuments/nmc-publications/nmc-code-welsh.pdf
---
Pan fo’n ddefnyddiol cynnwys yr adran o'r cod yr ydych yn cyfeirio ati, mae'r rhan sy’n trafod cyfeiriadau at godau moeseg ar wefan APA yn awgrymu y dylech osod eich cyfeiriadau yn y testun fel a ganlyn:
Y Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth (CNB, 2018, Adran 7.3) neu (Y Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth [CNB], 2018, Adran 7.3).
Ffynhonnell eilaidd
Nid yw defnyddio ffynonellau eilaidd yn cael ei annog yn null cyfeirnodi APA ac fe'ch anogir bob amser i fynd at y ffynhonnell wreiddiol. Fodd bynnag, weithiau nid yw hyn yn bosib, oherwydd diffyg mynediad i'r ffynhonnell wreiddiol o bosib neu am nad yw'r ffynhonnell wreiddiol ar gael. Yn yr achosion hyn, byddech yn rhoi cydnabyddiaeth ac yn cyfeirnodi mewn ffordd ychydig yn wahanol, fel y nodir isod.
Cydnabod ffynhonnell eilaidd o fewn y testun
Mae cylch adlewyrchol Gibbs (1988) fel y dyfynnwyd yn Jasper (2013) yn dangos bod...
NEU
Mae cylch adlewyrchol Gibbs yn theori bwysig ym maes ymarfer myfyriol (Gibbs, 1988, fel y dyfynnwyd yn Jasper, 2013).
Cynnwys ffynhonnell eilaidd yn eich rhestr gyfeirnodi
Jasper, M. (2013). Beginning reflective practice (2il arg.). Cengage Learning.
Defnyddiwch erthyglau papur newydd yn fan cychwyn i ymchwil. Nid ydynt yn cael eu hystyried yn ffynonellau academaidd. Defnyddiwch y fformat isod:
• Cyfenwau awduron, yna blaenlythrennau.
• Blwyddyn, mis a dyddiad cyhoeddi, mewn cromfachau.
• Teitl yr erthygl.
• Teitl y papur newydd, mewn print italig.
• Rhifau'r tudalennau NEU URL, os yw yn erthygl ar-lein
Enghraifft: Erthygl papur newydd:
Duggan, C. (2022, Medi 5). Croesawu myfyrwyr cyntaf cwrs nyrsio Aberystwyth. BBC.https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/62785861
Sisley, D. (2020). Can science cure a broken heart?. The Guardian. https://www.theguardian.com/science/2020/feb/22/can-science-cure-a-broken-heart
Creu cyfeiriad at ChatGPT neu fodelau a meddalwedd AI eraill
Mae canllawiau'r Brifysgol yn nodi bod "cyflwyno gwaith a gynhyrchir gan ddeallusrwydd artiffisial fel pe bai'n waith eich hun" yn fath o lên-ladrad ac, o'r herwydd, yn ymddygiad academaidd annerbyniol. Gellir dod o hyd i wybodaeth gyflawn am ganllawiau'r Brifysgol ar ymddygiad academaidd annerbyniol yma.
Polisi APA ar ddefnyddio deallusrwydd artiffisial cynhyrchiol (AI) mewn deunyddiau academaidd
Mae cyfarwyddyd ar gyfer defnyddio DA yn foesegol ac effeithiol ar gyfer dysgu ar gael yn ein Canllaw Llyfrgell: DA a'r Llyfrgell: Beth yw DA?
Nid yw'r hyn sy'n cael ei bostio ar y cyfryngau cymdeithasol, er enghraifft Twitter a Facebook, yn cael eu hystyried yn ffynonellau academaidd. Defnyddiwch nhw yn fan cychwyn i’ch ymchwil academaidd. Defnyddiwch y fformat isod:
• Enw defnyddiwr neu enw'r grŵp
• Dyddiad ar ffurf blwyddyn, mis, diwrnod. Mewn cromfachau. Os nad oes dyddiad, rhowch (n.d.)
• Teitl y post, wedi'i ddilyn gan y math o ffynhonnell mewn cromfachau [ ].
• Wedi'i adalw o, ac yna mis, diwrnod, blwyddyn,
• o'r URL
Enghraifft: Post Cyfryngau Cymdeithasol
Barack Obama. (2009, Hydref 9). Humbled [diweddariad Facebook]. Wedi'i adalw Mai, 14, 2020, o http://www.facebook.com/posted.php?id=6815841748&share_id=154954250775&comments=1#s154954250775
Fideo YouTube
University of Oxford. (2020, Tachwedd 23). Oxford University’s ‘vaccine for the world’ is effective [Fideo]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=xHJ_RqeXXy0
*Cydnabyddiaeth yn-y-testun am ddyfyniad uniongyrchol “The vaccine is shown to protect against hospitalisation and severe disease” (University of Oxford, 2020, 0:18).
Cyfeiriadau Myfyrwyr Nyrsio
https://apastyle.apa.org/style-grammar-guidelines/references/examples/clinical-practice-references
Defnyddio lluniau yn eich aseiniadau
Mae'n gamsyniad cyffredin meddwl bod yr holl luniau ar y Rhyngrwyd yn rhad ac am ddim, ond nid ydynt. Mae cyfraith Hawlfraint yn dal i fod yn berthnasol i'r math hwn o ddeunydd.
Os ydych chi'n defnyddio lluniau yn eich aseiniadau, argymhellir eich bod yn defnyddio eich ffotograffau eich hun neu gynnwys rhad ac am ddim/agored sydd wedi cael ei wneud yn benodol i'w ailddefnyddio. Wrth ddefnyddio lluniau sy'n rhad ac am ddim i'w hailddefnyddio dylech gydnabod y crëwr a dilyn unrhyw delerau trwyddedu o hyd.
Weithiau mae'n rhaid ailgynhyrchu lluniau hawlfraint yn eich aseiniadau. Wrth wneud hyn, dylech:
Enghraifft APA 7fed argraffiad
Yn y testun:
(Baer, 2020)
Rhestr Gyfeirnodi:
Baer, B. (2020). Woman Receives Mammogram. [Ffotograff]. https://unsplash.com/photos/woman-wearing-blue-dress-ofWV2r94qCc
Mae rhagor o wybodaeth ar wefan APA yma.
Sut ydw i'n cyfeirio at y 6C?
NHS England. (2016). Compassion in practice: Evidencing the impact. London. https://www.england.nhs.uk/wp-content/uploads/2016/05/cip-yr-3.pdf
Sut ydw i'n cyfeirio at ganllawiau National Institute for Health and Care Excellence (NICE)?
National Institute for Health and Care Excellence. (2023). Hypertension in adults: Diagnosis and management (NICE Guideline NG136). https://www.nice.org.uk/guidance/ng136
Sut ydw i'n cyfeirio at ddogfen Cymru gyfan ar gyfer asesu ymarfer a chofnodi cyrhaeddiad parhaus?
Grŵp Nyrsio a Bydwreigiaeth Cyn-gofrestru Cymru Gyfan. (2020). Dogfen Cymru gyfan ar gyfer asesu ymarfer a chofnodi cyrhaeddiad parhaus. Addysg a Gwella Iechyd Cymru. https://aagic.gig.cymru/files/unwaith-i-gymru-2020/ddogfennau/dogfen-cymru-gyfan-ar-gyfer-asesu-ymarfer-a-chofnodi-cyrhaeddiad-parhaus/
Sut ydw i'n cyfeirio at yr adroddiad Francis?
Mid Staffordshire NHS Foundation Trust Public Inquiry. (2013). Report of the Mid Staffordshire NHS Foundation Trust Public Inquiry: Executive summary (HC 947). The Stationery Office. https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/279124/0947.pdf
Sut ydw i'n cyfeirio at yr NEWS offeryn?
Royal College of Physicians. (2017). National Early Warning Score (NEWS) 2: Standardising the assessment of acute-illness severity in the NHS. https://www.rcplondon.ac.uk/projects/outputs/national-early-warning-score-news-2
Polisi Arolygaeth Academaidd Myfyrwyr Addysg Gofal Iechyd
Chwiliwch Primo i ddod o hyd i deitlau pellach neu porwch trwy’r Casgliad Astudio Effeithiol ar Lawr F, Llyfrgell Hugh Owen