Skip to Main Content
Chat now
Sgwrsiwch nawr

DA a'r Llyfrgell: Defnyddio offer DA yn effeithiol ac yn foesegol

Adeiladu anogwr

Beth yw adeiladu anogwr?

Adeiladu anogwyr yw'r broses o greu cyfarwyddiadau clir (a elwir yn anogwyr) sy'n helpu offer DA cynhyrchiol i greu ymatebion penodol. Gall anogwr fod yn gwestiwn, yn orchymyn neu’n ddatganiad sy'n rhoi'r cyd-destun a'r manylion sydd eu hangen ar DA i greu atebion perthnasol a chywir.

Pam mae hyn yn bwysig?

Mae'r gallu i greu anogwyr effeithiol ar gyfer offer DA yn bwysig oherwydd gall: 

  • Wella Cywirdeb: Mae anogwyr wedi'u hadeiladu'n dda yn arwain at ymatebion DA mwy manwl a pherthnasol.
  • Arbed Amser: Mae anogwyr effeithiol yn lleihau'r amser a dreulir yn adolygu mewnbwn DA. Mae hyn yn gwneud cyfathrebu â'ch offer DA yn gyflymach ac yn haws, ac wedyn yn eich helpu i ddod o hyd i'r wybodaeth sydd ei hangen arnoch yn gyflym.
  • Gwella Creadigrwydd: Gall anogwyr da gynhyrchu syniadau ac atebion creadigol trwy annog DA i edrych ar dasgau o wahanol safbwyntiau. 
  • Hwyluso Dysgu: Mae adeiladu anogwyr yn helpu defnyddwyr i ddatblygu sgiliau meddwl beirniadol ac ymchwil, ac yn ei dro yn gwella eu dealltwriaeth o'r pwnc.

Mae'r rhain oll yn sgiliau a all wella eich perfformiad academaidd, ac y mae llawer o gyflogwyr yn gofyn amdanynt.

Pwysigrwydd adeiladu anogwr da

Mae anogwr DA da yn gryno, wedi'i strwythuro'n dda a phenodol. Gallech feddwl amdano fel fformiwla lle mae pob newidyn yn cyfrannu at sicrhau bod yr anogwr yn glir, yn benodol, ac wedi'i deilwra i'r canlyniad a ddymunir o'r dechrau, er enghraifft:

Tasg + Pwnc + Strwythur + Arddull + Lefel

Tasg: Esboniwch

Pwnc: effaith newid hinsawdd ar ddinasoedd arfordirol

Strwythur: mewn adroddiad manwl

Arddull: ffurfiol

Lefel o fanylion: dadansoddiad manwl

 

Anogwr: "Eglurwch effaith newid hinsawdd ar   ddinasoedd arfordirol mewn adroddiad manwl.  Defnyddiwch naws ffurfiol a darparu dadansoddiad manwl."

 

  • Porwch drwy'r tabiau isod i ddysgu rhagor am elfennau'r fformiwla anogwr hon

DA - Peryglon a Chyfyngiadau

Hawlfraint

Mae llawer o fodelau ar gyfer DA yn cael eu hyfforddi drwy ddefnyddio cynnwys dan hawlfraint sydd wedi'i dynnu o'r Rhyngrwyd. Nid yw'n glir eto a yw hyn yn cael ei ystyried yn torri hawlfraint, ond dylech fod yn ymwybodol o'r goblygiadau moesegol posib.

  • Darllenwch ein canllawiau ar Hawlfraint am ragor o wybodaeth ynghylch sut mae hawlfraint yn effeithio arnoch chi fel myfyriwr, ymchwilydd neu ddarlithydd. 

Diogelu data

Byddwch yn ofalus a pheidiwch â rhannu unrhyw wybodaeth sensitif na phersonol ag offer DA. Mae offer DA yn wan o ran diogelu data, ac nid yw bob amser yn glir sut y bydd unrhyw wybodaeth rydych chi'n ei rhannu yn cael ei defnyddio. Gwenwch yn siŵr eich bod yn yn deall polisïau preifatrwydd yr offer rydych chi'n eu defnyddio. 

Mae offer DA Cynhyrchiol yn creu cynnwys ar sail data hyfforddi, data nad yw bob amser yn gyfredol. Cofiwch ei bod yn bosib na fydd y cynnyrch wedi’i seilio ar y wybodaeth ddiweddaraf sydd ar gael - i rai disgyblaethau mae hyn yn arbennig o bwysig. Gwiriwch manylion gyda ffynonellau cyfredol dibynadwy bob amser. 

  • Dewch o hyd i argymhellion ar gyfer adnoddau dibynadwy ar eich Canllaw Pwnc.

Nid yw'r rhan fwyaf o Offer DA yn gallu cael gafael ar wybodaeth sydd ar gael drwy danysgrifiadau, dim ond pethau sydd ar gael yn gyffredinol ar y rhyngrwyd. Mae'r rhan fwyaf o ymchwil academaidd o ansawdd uchel i’w chael y tu ôl i waliau talu yn unig ac felly nid yw ar gael i lwyfannau DA.

Gwnewch yn siŵr eich bod yn defnyddio adnoddau y mae'r Llyfrgell yn tanysgrifio iddynt yn eich prosesau ymchwil ac ysgrifennu.

 

Gall modelau deallusrwydd artiffisial cynhyrchiol ddangos amrywiol fiasau oherwydd y data y maent wedi'u hyfforddi arnynt a chyfyngiadau cynhenid eu halgorithmau. Dyma bum nodwedd gyffredin a welir mewn deallusrwydd artiffisial cynhyrchiol:

1. Bias o ran rhywedd: Gall modelau deallusrwydd artiffisial cynhyrchiol efelychu a chynnal rhagfarnau cymdeithasol presennol sy'n gysylltiedig â rhywedd, megis stereoteipiau neu ddefnydd iaith rhyweddedig.

2. Bias hiliol ac ethnig: Gall modelau deallusrwydd artiffisial gynhyrchu cynnwys sy'n atgyfnerthu stereoteipiau hiliol neu ethnig neu'n dangos triniaeth anghyfartal o grwpiau penodol yn anfwriadol.

3. Bias diwylliannol: Gall cyd-destunau diwylliannol penodol mewn data hyfforddi gynhyrchu cynnwys sydd o blaid diwylliannau eraill neu sy'n eu heithrio, gan arwain at ddiffyg cynrychiolaeth neu gamgynrychiolaeth.

4. Bias cytuno: Gall modelau DA atgyfnerthu credoau neu farnau unigol, gan arwain o bosib at allbwn pleidiol sy'n cyd-fynd â safbwyntiau neu ideolegau penodol.

5. Bias cynnwys: Gall modelau DA ddangos bias yn y mathau o gynnwys y maent yn ei gynhyrchu, gan ffafrio rhai pynciau, themâu neu safbwyntiau dros eraill.

Mae'n bwysig i fyfyrwyr ddeall y gall y tueddiadau hyn fod yn bresennol ac i ddatblygu sgiliau i werthuso allbynnau DA yn feirniadol. 

Cywirdeb yr wybodaeth

chatbot

Gall modelau DA gynhyrchu 'rhithwelediadau' - gwybodaeth ffug, gamarweiniol neu anghywir a gyflwynir fel ffaith. Sgil llythrennedd gwybodaeth pwysig ydy gwirio ffeithiau’r wybodaeth a gewch gan unrhyw offer DA. 

Uniondeb Academaidd

Mae offer DA yn cyflwyno heriau o ran uniondeb academaidd, ac mae rhai ohonynt yn cynnwys:

  • Mwy o dwyllo: Gall offer DA ei gwneud hi'n haws i fyfyrwyr dwyllo mewn aseiniadau ac arholiadau.
  • Risgiau Llên-ladrad: Gall myfyrwyr ddefnyddio DA i gynhyrchu cynnwys nad yw'n eiddo iddynt hwy, gan arwain at broblemau llên-ladrad.
  • Gwybodaeth gamarweiniol: Gall DA gynhyrchu gwybodaeth anghywir neu ragfarnllyd, gan effeithio ar ansawdd yr ymchwil.
  • Colli sgiliau: Gall gorddibynnu ar offer DA lesteirio gallu’r myfyrwyr i ddatblygu sgiliau meddwl beirniadol ac ysgrifennu.
  • Heriau asesu: Gall dulliau traddodiadol o werthuso gwaith myfyrwyr ei chael hi'n anodd canfod cynnwys a gynhyrchir gan DA.
  • Dryswch polisi: Gallai adrannau ei chael hi'n anodd creu a gorfodi rheolau ynghylch defnyddio DA a chynnal uniondeb academaidd.

Fel rheol, ni ddylid defnyddio offer Deallusrwydd Artiffisial ond i ategu’ch sgiliau gwybodaeth eich hun, nid i'w disodli. Trwy ddefnyddio DA mewn ffordd a allai danseilio’ch sgiliau academaidd eich hun, ni fyddwch yn cyflawni eich canlyniadau dysgu. 

Edrychwch ar y canllawiau cyfredol ar ddefnyddio deallusrwydd artiffisial a ddarperir gan eich Adran. Os caniateir i chi ddefnyddio offer DA ar gyfer eich gwaith asesu, rhaid i chi fod yn agored a chydnabod yr hyn rydych wedi'i ddefnyddio. Rhaid i chi llenwi Datganiad eich Adran ar Ddefnyddio Offeryn a/neu gyfeirnodi'r offeryn. Os oes unrhyw amheuaeth, siaradwch â'ch tiwtor.

Pwysig: Os ydych yn defnyddio offer deallusrwydd artiffisial mewn asesiad yn groes i ganllawiau’ch Adran, mae’n bosib y byddwch yn cyflawni Ymddygiad Academaidd Annerbyniol. 

Llyfrgellwyr Pwnc

Oes gennych chi gwestiwn am ddefnyddio DA?

Cysylltwch â'ch Llyfrgellydd Pwnc am gymorth a chyngor ar ddod o hyd i adnoddau priodol ar gyfer eich astudiaethau, cloriannu ffynonellau a chyfeirnodi

Elfennau anogwr da

Mae’r elfen Tasg o'r fformiwla yn diffinio'r beth yr hoffech i’r offer ei wneud. 

  • Enghraifft: "Ysgrifennwch," "Esboniwch," "Disgrifiwch," "Cymharwch," ac ati.

Meddyliwch am yr hyn rydych chi am i'r offer DA ei wneud ac yna dewiswch y gair gweithredu.

  • Gwirio sillafu neu ramadeg
  • Crynhoi darn o destun
  • Ailysgrifennu darn o destun mewn arddull neu naws wahanol
  • Amlinellu tasg (cyflwyniad er enghraifft), neu greu strwythur 
  • Torri pynciau neu ddarnau mawr o waith i lawr
  • Rhoi gwybodaeth
  • Darparu man cychwyn ar gyfer pwnc newydd

Mae’r Pwnc yn darparu'r pwnc neu'r senario y dylai'r camau gweithredu ddigwydd ynddo.

  • Enghraifft: "manteision addysg Prifysgol," "achosion y Chwyldro Ffrengig," "effaith cyfryngau cymdeithasol ar bobl ifanc," 

Mae'r elfen hon yn sicrhau bod yr ymateb yn berthnasol ac â ffocws pendant. Byddwch yn benodol gyda'ch pwnc a gwnewch yn siŵr eich bod yn cynnwys unrhyw gyd-destun y bydd ei angen ar yr offer (er enghraifft eich nodiadau, dolenni neu fanylion penodol).
 

Mae’r Strwythur yn amlinellu'r fformat y dylid cyflwyno'r ymateb ynddo

  • Enghraifft: "mewn 6 paragraff," "fel rhestr pwyntiau bwled," "mewn adroddiad manwl"

Meddyliwch am sut hoffech chi i'r allbwn gael ei gyflwyno.

  • Un frawddeg
  • 200 gair
  • Rhestr pwyntiau bwled
  • Tabl 
  • Graffeg neu siart

Mae’r Arddull yn dangos y dull y dylai'r cynnwys gael ei ysgrifennu.

  • Enghraifft: "ffurfiol," "anffurfiol," "academaidd," "doniol"

Mae nodi'r arddull yn sicrhau bod yr allbwn yn cyd-fynd â'r gynulleidfa a fwriedir a diben yr allbwn. 
 

Mae’r Lefel yn nodi dyfnder ac ehangder yr wybodaeth sydd ei hangen.

  • Enghraifft: "trosolwg byr," "dadansoddiad manwl," "crynodeb lefel uchel"

Meddyliwch am y gynulleidfa arfaethedig ar gyfer yr wybodaeth i'ch helpu i benderfynu pa mor gynhwysfawr y dylai'r ymateb fod.