“Mae'r tueddiadau yn y cyfryngau yn fwy na thuedd ceidwadol neu ryddfrydol yn unig.
Maen nhw'n ymwneud â sicrhau niferoedd o wylwyr, gwneud arian, am wneud straeon
sy'n hawdd eu trin a sicrhau ein bod yn cael ein corddi drwy'r amser.”
W.W. Adams
Ydych chi'n meddwl bod hynny'n wir?
Ydych chi'n credu bod tueddiadau (bias) yn y cyfryngau?
Ydych chi'n meddwl y gallech chi ganfod tueddiadau yn y cyfryngau?
Nod y canllaw hwn yw eich annog i ofyn cwestiynau am sut a pham mae'r cyfryngau yn dewis dangos yr hyn maent yn ei ddangos.
Wrth edrych ar stori yn y cyfryngau, ystyriwch rai o'r cwestiynau isod.
Pam mae'r ffynhonnell hon wedi dewis dangos y stori benodol hon?
A yw rhai elfennau o'r stori wedi cael mwy o sylw, ac elfennau eraill ohoni wedi’u hanwybyddu?
A oes ffynonellau eraill yn y cyfryngau sy'n rhoi sylw i'r stori hon? A yw'r ffynonellau hynny'n ymdrin â'r stori yn yr un modd?
Mae'n bwysig ystyried beth allai fod yn dylanwadu ar y cyfryngau, gan bwyso arnynt i ddewis yr hyn maent yn adrodd arno a sut maent yn ei gyflwyno.
A yw hi'n bosib bod rhai o'r elfennau isod (os nad y cwbl) yn dylanwadu ar yr hyn a welwn ar ein sgriniau?
Niferoedd o wylwyr.
Y ddemograffeg sy'n cael ei thargedu.
Dylanwad ffynonellau eraill yn y cyfryngau.
Tueddiadau personol perchnogion corfforaethau’r cyfryngau.
Ffynonellau dylanwadol.
Hysbysebwyr.
Diddordebau gwasanaethau cyhoeddus.
Grwpiau grymus sydd â diddordebau penodol.
Felly, o ystyried y dylanwadau a fraslunnir uchod, efallai yr hoffem ystyried y cwestiwn: ai'r cyfryngau sy'n gosod yr agenda, neu a yw'r agenda yn cael ei gosod i'r cyfryngau?
A oes gennym ninnau dueddiadau o ran sut rydym yn meddwl am bobl neu ddigwyddiadau?
A allwn ni weld y tueddiadau hyn ynom ni ein hunain, neu ydyn nhw wedi'u cuddio?
Mae gwefan Learning for Justice yn ffynhonnell wych ar gyfer deall tueddiadau. Mae hefyd yn cynnwys dolen gyswllt â thudalen a ddatblygwyd gan Project Implicity sy'n eich galluogi i brofi am eich tueddiadau cudd eich hunain.
Creu penawdau...
Gallai lluniau gael dylanwad anferth ar sut y meddyliwn am bobl a digwyddiadau.
Media Bias/Fact Check - Chwiliwch a Dysgu am Dueddiadau Cyfryngau'r Newyddion
https://mediabiasfactcheck.com
Nod Media Bias/Fact Check yw dod o hyd i arferion twyllodrus a thueddiadau yn y newyddion a'r cyfryngau
Edrychwch ar sut y defnyddir iaith gan y cyfryngau.
Er enghraifft: a yw pobl sy'n ymgynnull yn y strydoedd yn cael eu disgrifio fel pobl yn creu terfysg, protestwyr neu wrthdystwyr?
Pryd y mae torf yn mynd yn giwed?
Ar 6 Ionawr 2021, gwnaeth y cyfryngau roi adroddiadau am grŵp o bobl yn mynd i mewn i adeilad y Capitol yn Washington. Disgrifiwyd y bobl gan un sianel y newyddion fel ciwed. Dywedodd sianeli newyddion eraill fod y giwed hon wedi gwarchae ar y Capitol. Defnyddiodd ffynhonnell arall o newyddion y pennawd Protestwyr yn Mynd mewn i Adeilad y Capitol. Pam y cafwyd y gwahaniaethau hyn yn yr iaith a ddefnyddiwyd wrth ddisgrifio'r un digwyddiad?
Sut mae'r modd y defnyddir iaith yn dylanwadu ar sut rydym yn gweld pobl a digwyddiadau?
Yn y cyfryngau mae dynion sydd yn feddygon neu sydd â gradd PhD yn aml yn cael eu cyflwyno fel Dr., ond mae menywod â'r un cymwysterau yn cael eu cyflwyno â'u henw cyntaf. Pam hynny, ydych chi'n meddwl?
