Astudiaethau Gwybodaeth: Llyfrau ac e-lyfrau

• Mae gan bob llyfr rhif dosbarth unigryw sy'n cynnwys llythrennau a rhifau, a ddefnyddir i bennu lleoliad y llyfr ar y silff, ac i'w grwpio ymhlith llyfrau eraill ar yr un pwnc.
• Ar ddiwedd pob cilfach o lyfrau, fe welwch arwyddion yn nodi pa rifau dosbarth sydd i'w gweld yno a disgrifiad byr o'r maes pwnc.

• Caiff cyfnodolion eu gosod ar y silffoedd yn nhrefn yr wyddor yn ôl teitl.

Ar ôl canfod canlyniadau ar Primo, mae angen i chi ysgrifennu'r rhif dosbarth i lawr a'i drosi fel ei fod yn cael ei ddarllen yn fertigol (fel y mae'n ymddangos ar meingefn llyfr):

Enghraifft: 

Darllenwch QK306.S9 fel...

QK

306

.S9

fel y byddai'n ymddangos ar meingefn y llyfr.

Mae'r llythyren gyntaf neu'r set o lythrennau yn nhrefn yr wyddor. Daw A cyn B, cyn  C ac ati, ac mae R yn dod cyn RA, cyn RB ayyb.

Caiff llythyrau sengl eu ffeilio cyn llythyrau dwbl o ran trefniant ar  y silff.  

• Er enghraifft, mae'r gyfres hon yn y drefn gywir: D, DA, DF, DL, DT.

Mae'r llythyr cyntaf yn nodi maes pwnc eang iawn, sy'n cael ei wneud yn fwy penodol drwy ychwanegu ail lythyr ac weithiau trydydd llythyren.  Er enghraifft uchod...

Q = Gwyddoniaeth

QA = Mathemateg

QH = Hanes naturiol - Bioleg

QK = Botaneg

O'r enghraifft a roddwyd uchod, QK306... gwyddom bellach fod y rhif dosbarth QK yn ymwneud â botaneg.

Nesaf daw set o rifau mewn trefn rifol. Daw 5 cyn 50 , daw 50 cyn 500 ayyb. Mae'r llinell hon yn cael ei darllen fel rhif cyfan. Gall y rhifau ar yr ail linell amrywio o 1 i 9999 a gallant hefyd gael pwyntiau degol.

Enghraifft:

• mae 32 (tri deg dau) yn cael ei leoli cyn 310 (tri chant a deg).  Mae unrhyw rif a ddilynir gan bwynt degol yn cael ei ffeilio'n degol.

Enghraifft: 

• mae 8701 yn cael ei leoli ar ôl 8700.7
• mae 8700.7 yn cael ei leoli ar ôl 8700.17

Mae'r drydedd linell yn gyfuniad lle rydych chi'n darllen y llythyren yn nhrefn yr wyddor yn gyntaf yna'r rhif fel degol. Mae'r llinell hon yn dechrau gyda phwynt degol, ac yna dilyniant llythyren a rhif. Mae'r llythyren yn nhrefn yr wyddor, fel uchod. Fodd bynnag, mae'r rhifau yma mewn trefn degol yn hytrach na threfn rifiadol.  

Er enghraifft, byddai B69 yn dod ar ôl B6 ond cyn B7 neu B695. Cymerwch un rhif ar y tro a chofiwch yma fod y llythrennau'n cael eu darllen yn nhrefn yr wyddor a bod y rhif yn cael ei ddarllen fel degol.

Enghraifft  mae .P266 yn dod cyn .P87

A dyna ti! Dyna sut i ddarllen rhifau dosbarth Llyfrgell y Gyngres.  Nesaf, ewch i'r silffoedd a chwiliwch am y llyfr trwy ddarllen y rhif dosbarth fesul llinell.  

Efallai y byddwch yn dod ar draws rhifau dosbarth gyda llinellau ychwanegol i'w darllen.

Enghreifftiau:

Mae’r Casgliad Celtaidd yn dwyn ynghyd ddeunyddiau sy’n ymwneud â Llydaw, Cernyw, Ynys Manaw, Iwerddon, Yr Alban a Chymru, ac yn cynnwys oddeutu 25,000 o lyfrau. Er bod y casgliad yn cynnwys deunyddiau ar bob pwnc sy’n ymwneud â’r gwledydd Celtaidd, hanes a llenyddiaeth yw’r ddwy gyfres fwyaf a geir yn y casgliad.

Lleolir y casgliad yn Llyfrgell Hugh Owen ar Lefel F. Mae’r rhagddodiad CELT wedi’i nodi ar feingefn y rhan fwyaf o’r eitemau yn y casgliad, ac eithrio dosbarthiadau DA (Hanes) a PB (Iaith a Llenyddiaeth). Gellir dod o hyd iddynt i gyd drwy Primo.

Mae FOLIO ar ddiwedd rhif dosbarth yn golygu bod y llyfr yn rhy fawr i ffitio ar silffoedd arferol ac fe'i gelwir yn Folio.

Mae'r rhain yn mynd mewn adran ar wahân gyda silffoedd mwy o faint.

Mae casgliad o eiriaduron ar gael ar Lefel F a gellir adnabod rhain gyda DICT o flaen y rhif dosbarth. 

Casgliad o lyfrau a gynlluniwyd i’ch helpu chi astudio yw’r Casgliad Astudio Effeithiol. Mae’n ymdrin â phynciau fel sut i wneud ymchwil a sut i astudio, sgiliau ysgrifennu, ysgrifennu academaidd, defnyddio’r Saesneg, rheoli amser, sgiliau cyfathrebu a rhai canllawiau cyffredinol ynglŷn ag ymchwil ac astudio ym maes y celfyddydau. Mae’r deunydd ar gyfer pob defnyddiwr, gan gynnwys y rhai hynny nad yw’r Saesneg yn iaith gyntaf iddynt. Ychwanegir eitemau i'r Casgliad Astudio Effeithiol at Primo, ac mae ganddynt y gair STUDY cyn y rhif dosbarth. Mae Casgliadau Astudio Effeithiol wedi'u lleoli ar Lefel F Llyfrgell Hugh Owen ac yn Llyfrgell y Gwyddorau Ffisegol.

Yn Llyfrgell Prifysgol Aberystwyth, ystyrir pamffled yn gyhoeddiad o 50 tudalen neu lai gyda chloriau llipa.

Rhoddir yr ôl-ddodiad 'Pam' neu 'Pam Qto' i farc dosbarth pamffledi, e.e. HD6664.G7 Pam. Maent yn cael eu cadw mewn blychau pamffledi ar ddechrau pob dosbarthiad, h.y. mae pamffledi HD mewn blychau ar y silffoedd cyn y llyfrau HD.

Mae pob eitem yn y casgliad yn cael ei hychwanegu at Primo.

Mae Qto ar ddiwedd rhif dosbarth yn golygu bod y llyfr yn fwy na'r arfer, ac yn sefyll am 'Quarto'.

• Yn Llyfrgell Hugh Owen mae llyfr sy'n cynnwys Qto ar ddiwedd y rhif dosbarth wedi'u lleoli ym mhrif gyfres y llyfrau.
• Yn Llyfrgell y Gwyddorau Ffisegol mae'r Chwarteri wedi'u gwahanu oddi wrth weddill y llyfrau oherwydd maint y silff. Gweler gynllun llawr y llyfrgell hynny. 

• Gwiriwch fod yr eitem ar gael i'w benthyg yn Primo
• Ysgrifennwch y rhif dosbarth neu sicrhewch fod y cofnod Primo ar gael ar eich dyfais symudol
  • Un rhif anghywir neu bwynt degol a byddwch yn cael llyfr hollol wahanol yn y pen draw. 
• Gwiriwch y rhif dosbarth yn ofalus - gwnewch nodyn os oes ganddo CELT, STUDY, DICT neu Pam ac ati.  
• Gwiriwch ar ba lawr y mae'r llyfr wedi'i leoli yn Llyfrgell Hugh Owen - Lefel E neu Lefel F?
• Gwiriwch pa lyfrgell mae'r llyfr wedi'i leoli - Llyfrgell Hugh Owen neu Lyfrgell y Gwyddorau Ffisegol?
• Torrwch y rhif dosbarth i lawr fesul llinell pan fyddwch yn cyrraedd y silff
• Gallwch gael syniad cyffredinol o ba silffoedd i ddechrau chwilio drwy edrych ar ganllawiau a ddangosir ar ddiwedd pob silff
• Gan fod llyfrau'n cael eu trefnu yn ôl pwnc, gallwch ddefnyddio rhifau dosbarth i weld ble i ddechrau pori'r silffoedd. Efallai y byddwch yn dod o hyd i lyfr arall ar yr un pwnc a allai fod o ddiddordeb i chi dim ond drwy bori'r hyn sydd wedi'i leoli gerllaw.

Efallai y byddwch yn dod o hyd i lyfr y mae Primo yn ei nodi fel 'Ar gael' ond ni allwch ddod o hyd iddo ar y silff. Gallai fod nifer o resymau am hyn:

• Efallai bod defnyddiwr wedi ei gasglu o'r silff i'w ddefnyddio yn y llyfrgell ond heb fenthyca'r llyfr allan iddynt drwy ddefnyddio'r peiriant hunan-fenthyca
• Mae'n bosibl bod y llyfr newydd gael ei ddychwelyd ac yn aros i gael ei roi nôl yn ei leoliad cywir ar y silff. Bydd y llyfrau hyn yn cael eu rhoi ar silffoedd penodedig dros dro. Gellir eu gweld ar y cynlluniau llawr fel 'Eitemau ar gyfer silffoedd'. Mae'r rhain yn silffoedd dynodedig ar Lefel E a Lefel F lle mae eitemau sydd newydd eu dychwelyd yn aros i'w gael eu rhoi nôl yn eu lleoliad cywir ym mhrif casgliadau y llyfrgell. Mae'r llyfrau ar y silffoedd hyn wedi'u grwpio gan lythrennau cyntaf y rhif dosbarth ond noder, nid ydynt yn nhrefn y rhif dosbarth - cânt eu rhoi ar hap ar y silffoedd hyn.

• Os nad yw'r eitem dal wedi'i ganfod, mae'n bosibl bod yr eitem wedi'i gael ei osod nôl yn y lle anghywir ar y silffoedd neu ei fod ar goll.
• Yn yr achos hwn, ewch i'r Ddesg Ymholiadau a bydd y Llyfrgellydd yn rhoi ar waith gweithdrefnau i geisio dod o hyd i'r eitem. Byddwch yn cael gwybod drwy e-bost am unrhyw ddiweddariadau ynglŷn â'r eitem.  
• Os ydych chi'n cael trafferth dod o hyd i'ch llyfr neu os oes angen help arnoch gyda rhifau dosbarth, gallwch bob amser fynd i'r Ddesg Ymholiadau ar Lefel F neu Lefel D a gofyn am gymorth gan aelod o staff.
• Gallwch gysylltu â'ch Llyfrgellydd Pwnc am gyngor
• Gallwch hefyd gysylltu â staff y llyfrgell drwy sgwrsio, anfon neges destun neu e-bost at: